Ankara ve çevresinin tarihi Bronz Devri'ndeki Hatti Uygarlığı'na kadar gider. M.Ö. 2000 yıllarında Hititler bölgenin hakimi durumuna gelmiş ve onları sırası ile Frigyalılar, Lidyalılar ve Persler izlemiştir. M.Ö. 3. yüzyılda, bir Kelt ırkı olan Galatların Ankara'yı başkent yapması ile Ankara tarihte ilk defa başkent olmuştur.
Anadolu'daki insan karakterli ilk fosil primat kalıntıları Fikret Ozansoy tarafından Ankara'da bulunmuş ve Ankarapithecus meteai adı verilmiştir.
Ankara ve çevresi tarih öncesi çağlardan itibaren sürekli olarak yerleşim görmüştür. Ankara'nın bilinen tarihi Paleolitik Çağa kadar uzanmaktadır. Bu döneme ait çeşitli eserlere Gâvurkale, Ergazi, Lodumlu ve Maltepe'de rastlanmıştır.
Keçiören/Solfasol, Çubuk Çayı yakınındaki Eti Yokuşu, Bağlum, Ayaş-Güdül yakınındaki Karalar ve Tuz Gölü'nün kuzey ve doğu kıyılarında Alt Paleolitik dönem eserleri bulunmuştur. Mezolitik Çağa ait eserler ise Macunköy'de ele geçirilmiştir.
Ankara Kalesi'nde yapılan çalışmalarda. Neolitik Çağa ait bir taş baka parçası bulunmuştur.
Ahlatlıbel ile Koçumbeli'de Kalkolitik Çağ ve Tunç Çağıına ait bulunan küçük saray kalın tilan ise buralarda küçük prensliklerin olduğunu kanıtlamaktadır.
Ankara çevresindeki vadilerde Tunç Çağına ait bir ya da birkaç höyük bulunmuştur. Sincan, Atatürk Orman Çiftliği çevresi, Karaoğlan, Yalıncak, Karayavşan, Bitik ve Polatlı/Karahöyük bunlar arasında sayılabilir. Bu dönemde yerleşik yaşamın başladığı, hayvanların evcilleştirildiği ve tarımın yapıldığı bilinmektedir.
Kent merkezindeki ilk yerleşmenin Ankara Kalesi'nin bulunduğu bölge olduğu tahmin edilmektedir. İlkçağ kentleri için zorunlu olan üç koşul Ankara'da mevcuttu. Güvenlik açısından ulaşılması zor olan sarp kayalıklı tepe, gıda gereksinimi için Çubuk Ovası ve su için de Hatip Çayı. Hititlerin Ankara'yı askeri bir garnizon olarak kullandıkları sanılmaktadır. Her ne kadar kent merkezinde Hititlere ait hiçbir kalıntı elde edilememişse de Mürted Ovasının yakınındaki M.O. 2000'e tarihlendiriİen Bitik'te erken Hitit dönemine ait bir bitik vazosu ele geçirilmiştir. Haymana yakınlarındaki Gâvurkale'de ise Hititlere ait dinsel alan kabartmaları bulunmuştur. Aynca Karaoğlan, Ayaş/Asarcık-Tekke, Polatlı/Karahöyük-Yassıhöyük, Etimesgut, Sincan, Mogan/Hacılar, Haymana/Külhöyük ve Çubuk/Aktepe-Karadana'da Hitit kalıntılarına rastlanmıştır.
Ankara , tarih boyunca pek çok isimle anılmıştır. Beki L. Bahar , Efsaneden Tarihe Ankara Yahudileri adlı kitabında Ankara'nın isimlerinin kronolojik isim sıralaması vardır. Ankuva , Ankir , Anküra , Ankyra , Ankora , Tektasagon Neocoros Lamportante Metropolis Sebaste , D'antoniania Ankyra , Engüriye , Engürü , Ankara, Aneras , Beldei-el Selasil , İmariye , İmadiye , Amudiye , Kala-i Selasil yine benzer bir sıralama Orhan Karaveli'nin Bir Ankara Ailesinin Öyküsü adlı kitabında'da bulunmaktadır. Ankulla , Ankuwa , Ancyra , Ankyra , Ankira , Ankagra , Ankori , Angori , Engüriye , Engürü , Angora , Angada ve Ankara , Avram Galanti Ankara Tarihi isimli kitabının birinci bölümünde Ancora , Ankura , Anker , Angira , Angaras , Ankyra , Ankuvva isimleri geçmektedir.
Anchor Latince'de gemi çapası , Ankas Sanskritçede engebeli , Engür Farsça'da üzüm , Angurika Yunancada koruk anlamına gelmektedir. Hitit belgelerinde geçen Ankuwa ve Ankurawa ise Yüce Anka Tapınağı olarak çevrilmektedir.
Kemal Bağlum'un Beş Bin Yılda Nereden Nereye ANKARA isimli kitabında Ankara isminin kökenini şu şekilde açıklamaktadır.
« Ankara isminin nereden geldiği konusunda çeşitli görüşler bulunmaktadır. Bunların en önemlisi ve tarihçilerin ve arkeologların birleştiği ad Galatların amblemi olan ve çapa anlamına gelen Ancyra'dan kaynaklanmaktadır.Roma İmparatoru Neron döneminde Ankara Tectosageler'in Ancyra'sı olarak biliniyor. Antonin (138 - 161) ve Caracalla da (211 - 217) Ankara'ya Antoninaniya ismini vermişlerdir.Bizanslılar Ancyra , Tarihçiler Arapların 8. yüzyılda Ankara , İslam akıncıları ise Zat'ül Selasi adını koymuşlardır. Selçuklu komutanı El İdris 12. yüzyılda Anadolu'ya geldiğinde bu kente Angori ismini vermiş. İbni-il Atun , Yakut , İbni-Bibi, Ebul Feda 13. ve 14. yüzyılda Ankara'yı Engüriye ve Engürü olarak isimlendirmişlerdir.Danişmentliler Ankara'yı Darül-Selasiye olarak adlandırmışlardır. Tarihçiler, Selçuk ve Moğollar dönemindenden 1343 yılına kadar Ankara'ya Engüriye, Katip Çelebi de 1648'de Ankara'ya geldiğinde bu kentin adının Engüri olduğunu yazmıştır. » | |
Ankara'nın kurulması
Galatlardan önce de Ankara'nın varlığı bilinmektedir. M.S. 2. yüzyılda yaşamış olan tarihçi Pausanias'a göre Galatlar Ankara'yı sonradan ele geçirmişlerdir. Ona göre kentin kurucusu Frig Kralı Gordios'un oğlu Midas'tır.Dolayısıyla Ankara bir Frig kentidir. Bu dönemin izlerine Augustus Tapınağı'nın duvarlarında rastlanır. Friglerin ana tanrıçası Kibele'nin oturduğu tepenin bugünkü Hacı Bayram Câmii ve çevresi olduğu yapılan kazılarda bulunan Frig kalıntıları ile gösterilmiştir. Geç Hitit ve Frig kabartmaları Atatürk Orman Çiftliği/tren istasyonu, Bahçelievler, Gölbaşı ve Etimesgut'ta ele geçirilmiştir. Ayrıca Atatürk Orman Çiftliği, Anıtkabir ve Bahçelievler arasında Frig nekropolünü oluşturan birçok tümülüs bulunmuştur. Bulunan bu eserler Anadolu Medeniyetler Müzesi ile ODTÜ Müzesi'nde sergilenmektedir. Bunun yanında Ulus kazısı, Karaoğlan, Hacılar, Bitik, Sincan höyüklerinde, Sincan/Tatlar, Ayaş/Gökler, Beypazarı/Boyalı-Fasılkaya ve Güdül/Kirmir Çayı Vadisi'nin kaya mağaralarında Frig eserleri görülmüştür. Bu döneme ait en fazla eser Gordion'dadır.
Ankara, yazılı tarih boyunca Galatlar ve Türkiye Cumhuriyeti olmak üzere iki devlete başkentlik yapmıştır.
M.Ö. 25 yılında İmparator Augustus şehri Galatya krallığıyla beraber Roma İmparatorluğu'na bağlamıştır.
Türk Dönemi
7. ve 8. yüzyıl'larda İslamiyet'in yükselişi ile birlikte kent Pers ve Arap akınlarına maruz kalmıştır. Şehir 871-893 tarihleri arasında birkaç kez el değiştirir. 1071 yılında, Selçuklu sultanı Alparslan Malazgirt Savaşı ile Anadolu'yu Türklere açmış, kısa süre sonra Ankara'yı da fethetmiştir. Şehri daha sonra ordunun ulaşım yolları üzerinde bir merkez ve doğal kaynaklardan yararlanma amaçlı kullanmıştır.
Ankara, bir süre Eretna Beyliği idaresi altında bulunmuş ve beyliğin en batı ucunu teşkil etmiştir. Eretna Beyi Alaeddin'in ölmesi üzerine, yerine geçen oğulları zamanındaki karışıklık, Ankara'yı bir süre Karamanoğulları'na daha sonra da Ahiler'in eline geçmesine neden oldu. Bu karışıklıklardan yararlanan Osmanlı Hükümdarı Orhan Bey, oğlu Süleyman Paşa komutasında gönderdiği bir ordu ile Ankara'yı ele geçirir.1402'de Yıldırım Bayezid ve Timurlenk arasındaki Ankara Savaşında şehir kısa bir süre Moğol hakimiyetinde kalır. Ancak 1414'de kesin olarak Osmanlı İmparatorluğu hakimiyetine girer.
I. Dünya Savaşında Osmanlı İmparatorluğu'nun da içinde bulunduğu İttifak Devletleri'nin yenilgisi sonrası başkent İstanbul ve Anadolu'nun büyük kısmı Birleşik Krallık, Fransa. İtalya ve Yunanistan arasında bölünerek işgal edilir. Bu duruma karşı Milli Kurtuluş Hareketinin önderi Kemal Atatürk, 1920'de karargahını Ankarada kurdu. Kurtuluş savaşının kazanılmasının ardından Büyük Millet Meclisi'nde Türk Devleti'nin başkentinin neresi olacağı konusu tartışılmaya başlanır. İsmet Paşa'nın TBMM'ye sunduğu Ankara'nın başkent olması yolundaki yasa teklifi kabul edilir ve 13 Ekim 1923 günü Ankara, Türk Devleti'nin başkenti olur.O günlerde Avrupa'dan şehir mimarları getirilerek bugünkü çağdaş Ankara'nın temelleri atılır.
İsmet Paşa'nın Ankara'nın başkent olması yönündeki yasa teklifinde;
Ankara'nın yeni kurulmuş olan Türkiye Cumhuriyetinin başkenti olmasını ardından, yeni bir oluşumla şehir Ulus adı altında eski şehir ve Yenişehir bölgesi olarak kültürel olarak ayrılabilir hale geldi. Ulus bölgesi Roma, Doğu Roma ve Osmanlı İmparatorlukları döneminin tarihini yansıtan binalar ve dar sokaklara sahip iken, Kızılay Meydanı'nı çevresinde kurulmuş olan Yenişehir bölgesinde geniş sokak ve caddeler, oteller, sinema ve tiyatrolar, alışveriş merkezleri ve yüksek binalar göze çarpar. Devlet daireleri ve elçilikler de genelde bu alana yakın olan Çankaya ilçesindedir.
Ankara, doğuda Kırıkkale ili'ne bağlı Balışeyh ve Yahşihan, kuzeydoğuda Ankara ili'ne bağlı Kalecik, kuzeyde Çankırı ili'ne bağlı Şabanözü, ve Ankara ili'ne bağlı Kızılcahamam, kuzeybatı ve batıda Ankara ili'ne bağlı Güdül ve Beypazarı, güneyde Ankara ili'ne bağlı Polatlı ve Haymana, güneydoğuda ise Ankara ili'ne bağlı Bala ile komşudur.
Ankara, Orta Anadolu'nun kuzeybatısında bulunan Kızılırmak ve Sakarya nehirlerinin kollarının oluşturduğu ovalarla kaplı bir bölgedir. Bu bölgede orman alanları ve bozkır alanlarını bir arada görmek mümkündür.
Akarsu boylarında sıralar halinde görülen iğde, söğüt ve kavak ağaçları bozkır içerisinde yer alır. Ankara çevresinde plato üzerinde yükselen münferit dağlar ile kuzeydeki dağlık sahada ise yağışlardaki artış yüzünden orman örtüsü oluşur.
Güneyde ve orta bölümlerde Step İklimi, kuzeyde ise Karadeniz İklimi'nin ılıman ve yağışlı halleri görülebilir. Genel olarak Step İkliminin hüküm sürdüğü Ankara'da kışlar soğuk ve kar yağışlı, yazlar ise sıcak ve kuraktır. Yağışlar en çok ilkbahar mevsimindedir.Karın yerde kalma süresi ortalama 33 gündür. Gece ile gündüz, yaz ile kış mevsimi arasında önemli sıcaklık farkları bulunur. En sıcak aylar Temmuz (ortalama 23,4 °C) ve Ağustos (ortalama 22,9 °C), en soğuk aylar ise Ocak (ortalama -0,3 °C) ve Şubat (ortalama -1 °C) olarak belirlenmiştir.
Ortalama yağış miktarı 382 mm'dir.Şehirde son yıllarda yağış oranı önceki yıllara göre azalış göstermiştir. Bu durumun küresel ısınma ile direkt ilgili olduğu bilim adamlarınca öne sürülmektedir.
Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Arl | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ort.En Yüksek °C | 4,1 | 5,9 | 11,1 | 17,3 | 22,2 | 26,4 | 29,9 | 30,0 | 25,8 | 20,0 | 12,9 | 6,3 | |
Ort.En Düşük °C | -3,5 | -2,8 | 0,2 | 5,1 | 9,4 | 12,6 | 15,4 | 15,4 | 11,3 | 6,8 | 2,4 | -1,9 | |
Kaynak: [21] |
Kentin kuzeyinde yer alan Esenboğa Uluslararası Havalimanı şehre havayolu ile giriş çıkışı sağlayan, en önemli noktadır. 2006 yılında tamamen yenilenip kapasitesi ve işlevi çağdaşlaştırılmıştır. Hava limanını şehir merkezine bağlayan yol da tamamen yenilenmiş ve yeni geçitler devreye sokulmuştur. Havayolu ile kente ulaşmanın bir başka yolu da ordunun hizmetindeki Etimesgut Askeri Havalimanıdır. Bu havalimanı sivil uçuşlar için kullanılmasa da gerektiğinde alternatif olarak kullanılabilmektedir.
Şehre giriş çıkışlarda ikinci önemli yer ise Ankara Şehirlerarası Terminal İşletmesi kısaca AŞTİ'dir. Avrupanın en büyük otobüs terminalleri arasında yer alan tesislerde restoranlar, emanet, büfeler ve firmalar için servis istasyonları da bulunur. Tesislerin Ankaray bağlantısı olduğu gibi yeterli sayıda taksi servisi de vardır.
Tren yolu ile giriş çıkışta en önemli yer Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Ankara Garı'dır. Burası aynı zamanda ülkenin doğusu ile batısının ayrıldığı noktadır. Halihazırda ülkenin dört bir yanına ve banliyölere buradan tren seferleri düzenlenmektedir. Eskişehir üzerinden kenti İstanbul'a bağlayacak olan hızlı tren projesi ise yapım aşamasında olup 2008 yılı içerisinde hizmete girmesi beklenmektedir. Şehir içi ulaşımda son zamanlarda en yoğun taşımacılık metro ile yapılmaktadır. EGO Genel Müdürlüğü tarafından işletilen Ankara metrosu günde yaklaşık 150.000 yolcu taşımaktadır. Metro ağında halihazırda Metro ve Ankaray adı altında iki ayrı taşıma sistemi çalışmaktadır. Ankaray Metroya göre daha hafif bir raylı sistemdir. Ağ halen süren çalışmalarla şehrin dört bir yanına ulaşma hedefine doğru gitmektedir.
Günlük ulaşımda belediye tarafından işletilen otobüsler ile özel olarak işletilen dolmuşlar da kullanılmaktadır. Belediyeye ait araçlarda manyetik kontörlü kartlar kullanılmaktadır. Özel araçlarda ise nakit kullanılmaktadır.
Şehirde taksi sayısı da halkın ihtiyacını karşılayacak düzeydedir ve 24 saat hizmet vermektedir. Saat 24 ile sabah 6 arası taksiler zamlı tarife uygulamaktadır.
Kentin nüfusu 2007 adrese dayalı nüfus sayımına göre 3.763.591 kişidir. Bunun 1.870.831'i erkek, 1.892.760'ı kadındır.
Anadolu Medeniyetleri Müzesi | Ankara’da, Anadolu'nun arkeolojik eserlerini sergileyen ve dünyanın sayılı müzeleri arasında yer alan bir müzedir. Atpazarı semtinde, Ankara Kalesi'nin dış duvarının güneydoğu kıyısında, yeni işlev verilerek düzenlenmiş iki Osmanlı yapısında yer alır. Bu yapılardan biri Mahmut Paşa Bedesteni, diğeri Kurşunlu Han'dır. |
Etnografya Müzesi | önceleri Arkeoloji Müzesi olarak kullanılması düşünülmüş, sonra Resim Heykel Müzesi olmasına karar verilmiş, açılış töreninden sonra bugünkü işlevine kavuşmuştur.Ayrıca bir dönem Anıtkabir yapılmadığı için Mustfa Kemal Atatürk'ün naaşı bu müzede saklanmıştır. |
Kurtuluş Savaşı Müzesi | Ankara Ulus meydanında bulunan I. Türkiye Büyük Millet Meclisi binasının inşaasına, 1915 yılında başlanmıştır. İlkin İttihat ve Terakki Cemiyeti kulüp binası olarak tasarlanmış binanın planı evkaf mimarı Salim Bey tarafından yapılmış, inşasına ise kolordunun askeri mimarı Hasip Bey nezaret etmiştir. |
A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi | 20 Nisan 1920'de açılan Türkiye'nin ilk oyuncak müzesidir. Halen Ankara Üniversitesi bünyesinde ve Kültür Bakanlığı denetiminde hizmet vermeyi sürdürmektedir. |
Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi | Anıtkabir'de Atatürk'ün mozolesinin bulunduğu Şeref Salonu'nun altındaki 3 bin metrekarelik sütunlu alanda bulunan 2002 yılında ziyarete açılmış müze. Müzenin Misak-ı Milli Kulesi ve İnkılap Kulesi arasında bulunan kısım, 1960'dan bu yana Atatürk müzesi olarak hizmet vermekteydi. Bu bölüm, Kasım 2001'de başlayan ve 9 ay süren bir çalışma sonunda yeni bölümlerle birleştirildi ve Büyük Taarruz'un 80. yıldönümü olan 26 Ağustos 2002 tarihinde dönemin cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile başbakanı Bülent Ecevit tarafından ziyarete açıldı. Müze, eski Genelkurmay Başkanı Hüseyin Kıvrıkoğlu'nun talimatı ile yaptırılarak Genelkurmay Başkanlığı'nın sanat danışmanı Mehmet Özel'in koordinatörlüğünde hazırlanmıştır. |
Cumhuriyet Müzesi | 1923 yılında mimar Vedat Tek (1873-1942) tarafından Cumhuriyet Halk Fırkası Mahfeli olarak tasarlanan ve inşa edilen bu bina işlevi değiştirilerek meclis olarak kullanılmıştır. Bodrum üzerine iki katlı olan bu yapının iç bölümleri, iki kat boyunca yükselen ortadaki meclis salonunun üç kenarına dizilmişlerdir. Girişten sonra enine uzanan, iki ucunda merdivenlerin yer aldığı geniş geçit, Selçuklu ve Osmanlı bezeme motiflerinin yer aldığı bir tavanla örtülmüştür. Benzer bir biçimde ele alınmış yerlerden birisi de büyük salondur. Yer yer localarla değerlendirilen bu salonun özellikle yıldız motiflerini içeren ahşap tavanı, sonradan düzenlenen taç kapı ve bazı noktalar dışında kemerler, saçaklar, yer yer çinilerin yer aldığı bölümler ile bu dönemin mimari özelliklerini yansıtmaktadır. |
Çengelhan Rahmi Koç Müzesi | Ankara'nın ilk sanayi müzesidir. Ankara Kalesi'nin ana giriş kapısının karşısında, eskiden At Pazarı olarak bilinen mevkide yer alan Çengelhan adlı tarihi kervansarayda yer alır. |
Mehmet Akif Ersoy Müze Evi | Mehmet Akif Ersoy'un Kurtuluş Savaşı yıllarında Ankara'da ikamet ettiği ve İstiklal Marşı başta olmak üzere çok sayıda şiirini yazdığı müzeye dönüştürülmüş Ankara evdir. Hacettepe Üniversitesi Merkez Kampüsünün sınırları içinde yer alır. |
ODTÜ Bilim ve Teknoloji Müzesi | 2005 yılından itibaren Ankara’da, ODTÜ yerleşkesinde hizmet veren müze.İçinde özellikle eski arabalar ve radyolar dikkat çekmektedir.Gruplar halinde gidildiğinde özel olarak rehberlik yapılmaktadır. |
Pembe Köşk | Türkiye Cumhuriyeti 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün 1925’ten 1973'te ölümüne kadar 48 yıl yaşadığı, halen müze olarak varlığını sürdüren yapıdır. Cumhuriyet Tarihinin en önemli mekanlarından biridir. |
Çankaya Müze Köşk | Çankaya'da 1800'lü yıllarda yapılan ve Atatürk'ün 1921 yılında yerleştiği bağ evi, 1924 yılında Mimar Mehmet Vedat Bey tarafından yapılan eklemelerle bugünkü şekline getirilmiştir. Köşk tüm eşyalarıyla korunarak günümüze gelmiştir. |
Türk Hava Kurumu Müzesi | Ankara'da tarihi Paraşüt Kulesi'nin yanında havacılık tarihine, Türk Hava Kurum''nun çalışmalarına ilişkin belge, fotoğraf ve maketlerin sergilendiği 19 Mayıs 2002'de ziyarete açılmış müzedir. |
Feza Gürsey Bilim Merkezi | Ankara'da Altınpark bünyesinde faaliyet gösteren, öğrencilerin eğlenceli bir ortamda bilimin temel prensiplerini öğrenmesi için kurulmuş bir tesistir. Türkiye'nin iki bilim merkezinden birisidir (İkincisi, Şişli Belediyesi Bilim Merkezi).FGBM Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından 23 Nisan 1993 tarihinde kurulmuştur. İçinde 48 parça deney ve sergi birimi bulunur. |
Devlet Resim ve Heykel Müzesi | Ankara Namazgah Tepesi’nde Etnografya Müzesi’nin yanında görkemli tarihi binada 1980 yılından beri hizmet vermekte olan bir sanat müzesidir. Türk sanatçılara ait 19. yüzyıl başından günümüze kadar tarihlenen resim, heykel, seramik, baskı ve Türk süsleme sanatı eserleri sergilenir. |
Atatürk Eğitim Müzesi | Beşevler'de 1981 yılında hizmete açılan müzede Türk Eğitim Tarihi ile ilgili belge, eşya, kitap teşhir salonları, kütüphane ve Başöğretmen Atatürk arşivi bulunmaktadır. |
A.O.Ç. Atatürk Evi Müzesi | Atatürk Orman Çiftliği'nde Atatürk'ün Selanik'te doğduğu evin bir benzeri olarak inşa edilmiş ev 1981 yılından beri müzedir. |
Eğitim Derneği Müzesi | Dikmen'de 1995 tarihinde eğitimle ilgili ürünlerin, belgelerin, derlenmesi amacıyla kurulmuştur. |
G.Ü. Mesleki Eğitim Fakültesi Müzesi | Beşevler'de 1974 yılında açılmıştır. Yöresel giysiler, işlemeler, takılar, çoraplar, dokumalar, oyalar sergilenmektedir. |
PTT Müzesi | Aydınlıkevler semtinde bulunmaktadır. Tedavüle çıkan Osmanlı ve Türk pullarının yanı sıra 200 ülkenin pulları da sergilenmektedir. |
Meteoroloji Müzesi | Kalaba semtinde bulunan binada meteorolojik aletler sergilenmektedir. |
Ülker Zaim Müzesi | Özel Atılım Lisesi , İncek kampüsü içerisinde Osmanlı Dönemine ait giysi ve takılar ev eşyaları ve arkeolojik eserler sergilenmektedir. |
Ziraat Bankası Müzesi | Bankanın kuruluşunun 100. yılında 20 Kasım 1981 yılında açılmıştır. Tarihi ve resmi banka evrakları ile eşyaları sergilenmektedir.Türkiyê'nin ilk bankacılık müzesidir |
75.Yıl Cumhuriyet Eğitim Müzesi | Sıhhiye'de 1998 yılında açılmıştır. Eğitimle ilgili araç gereç , yayınlar ve fotoğraflar sergilenmektedir |
Şerife Uludağ Kız Olgunlaşma Enstitüsü 100.Yıl Müzesi | |
TCDD Açıkhava Buharlı Lokomotif Müzesi | |
TCDD Demiryolları Müzesi ve Sanat Galerisi | 1924 yılında yapılan bina 1990 yılından sonra sanat galerisi ve demiryolları müzesi olarak hizmete açılmıştır.Müzenin alt katında demiryollarına ait belgeler ve eşyalar sergilenmektedir. |
Milli Mücadelede Atatürk Konutu ve Demiryolları Müzesi | Eski adı Direksiyon binasıdır. Anadolu Bağdat demiryolunun yapımı sırasında 1890 yılında Almanlar tarafından yapılmıştır.24 Aralık 1964 yılında Atatürk'ün anısına müze olarak ziyarete açılmıştır.Binanın alt katı da demiryolları müzesi olarak ziyarete açıktır |
Atatürk'ün Yurt Gezilerinde Kullandığı Vagonu | Atatürk'ün 1935 ile 1938 yıllarınada yurt gezisinde kullandığı özel vagonudur. Ankara Garı içinde sergilenmektedir. |
Telekomünikasyon Müzesi | |
TRT Müzesi | 1981 yılında eski radyo malzemelerinin toplanarak sergilendiği TRT Radyo Müzesi olarak 1994 yılında Ankara Oran'da yeni yerinde açılmıştır. |
Hava Müzesi | Etimesgut'ta 1998 yılında açılmıştır. Uçaklar, maketler, uçuş ekipmanları, fotoğraflar, pilot giysileri sergilenmektedir. |
Şefik Bursalı Müze Evi | Ressam'ın 1903 ile 1930 yılları arasında yaşadığı Çankaya'daki evi müze olarak düzenlenmiştir. |
TCMB Para Müzesi | |
MTA Tabiat Tarihi Müzesi | 1968 yılında MTA tarafından kurulmuştur. 1935 yılından itibaren jeolojik çalışmalar sırasında bulunan mineraller, taş örnekleri, fosiller sergilenmektedir. |
Çocuk Esirgeme Kurumu Müzesi | Çocuk Esirgeme Kurumuna ait tarihsel döküman ve malzemeler sergilenmektedir. |
Ankara Barosu Hukuk Müzesi | |
Ankara Vakıf Eserleri Müzesi | |
Ankara Ziraat Fakültesi Müzesi | |
Ankara Haritacılık Müzesi | Cebeci'de 1971 yılında açılmıştır.Harita Genel KJomutanlığına bağlıdır. Atlas ve haritalar, haritacılıkla ilgili eski alet ve malzemeler sergilenmektedir. |
Roma Hamamı | Ulus meydanından Yıldırım Beyazit Meydanına uzanan Çankırı Caddesi üzerinde, Ulus'tan itibaren yaklaşık 400 m. uzaklıkta, yolun batısında, caddeden 2.5 metre kadar yükseklikte yer alır, III. Yüzyılda Septimius Severus'un oğlu Roma İmparatoru Caracalla (212-217) tarafından Sağlık Tanrısı Asklepion adına yapılmıştır. |
Kale | Ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmemekle birlikte Hititlere uzanan tarihi boyunca birçok kez tamirden geçirildiği tahmin edilmektedir. Romalılar, Bizanslılar hakimiyetinde kalan kale, 1073 yılında Selçukluların eline geçmiştir. 1101 yılında Haçlılarca ele geçirilen kale 1227 yılında tekrar Selçukluların hakimiyetine girmiştir. Selçuklular döneminde onarılan ve eklemeler yapılan kale Osmanlı döneminde 1832'de Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa tarafından bir onarımdan geçirilmiştir. |
Augustus Tapınağı | Ankara Ulus'ta Hacı Bayram Camii bitişiğindedir. M.Ö. II. yüzyılda Frigya tanrısı Men adına yapılmış olan tapınak zamanla yıkılmıştır. Bugün kalıntıları bulunan tapınak ise son Galatya hükümdarı Amintos'un oğlu kral Pilamenes tarafından Roma İmparatoru Augustus adına bir bağlılık nişanesi olmak üzere yaptırılmıştır. |
Jülian Sütunu | Ulus bölgesinde bulunur. Sütün 362 yılında Roma İmparatoru Julianın Ankaraya ziyareti onuruna karşılık dikilmiştir. |
Akköprü | Ankara'nın Yenimahalle ilçesinde, Varlık mahallesi'nde bulunan Anadolu Selçuklu sultanı I. Alaeddin Keykubad zamanında yaptırılmış tarihi bir köprüdür. |
Roma Tiyatrosu | Ulus Meyda'nından Ankara Kalesine çıkan Hisar Parkı Caddesi üzerindedir. Roma döneminde M.S. 1. yüzyıl'ın ikinci yarısı ile M.S. 2. yüzyılın başına tarihlendirilmiştir. |
Kocatepe Camii | Ankara'nın Kocatepe semtinde 1967'de inşaatına başlanan ve Türkiye Diyanet Vakfı tarafından 1987'de inşaatı tamamlanan cami. |
Hacı Bayram Câmii | Ankara'nın Ulus semtinde bulunan tarihi camii. Augustus (Ogüst) Tapınağı'nın bitişiğindedir. |
Karacabey Camii | 15. yüzyılda Karacabey tarafından yaptırılmıştır.Bugün Hacettepe Kampusü içinde kalmıştır. |
Arslanhane Camii | 1289 - 1290 yılları arasında Ahi Şerafeddin tarafından yaptırılmıştır. Samanpazarı semtindedir. |
Sultan Alaeddin Camii | 1211-1236 yılları arasında Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad tarafından bugün eski Ankara denilen Kaleiçi’nde yaptırılmış Ankara’nın ilk camisi. |
Maltepe Camii | |
Ahi Elvan Camii | 1382 yılında Ahi Elvan Mehmet Bey tarafından yaptırılmıştır. Koyunpazarı semtinde bulunmaktadır. |
Cenab-ı Ahmet Paşa Camii | 1566 yılında Anadolu Beylerbeyliği yapmış Cenabı Ahmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Ulucanlar caddesi üzerinde bulunmaktadır. |
Zincirli Camii | 1687 yılında Şeyhülislam Ankaralı Mehmet Emin tarafından 1687 yılında yapılmıştır.Anafartalar Caddesindedir |
Ağaçayak Camii | 1705 yılında yapılmıştır. Ulucanlar caddesindedir. |
Leblebicioğlu Camii | 1711 yılında yapılmıştır. Denizciler cadddesindedir. |
Eskicioğlu Camii | Ne zaman yapıldığı ve kim tarafından yaptırıldığı belli değildir. Eskicioğlu mahallesinde yer almaktadır. |
Hacettepe Camii | Hacettepe Mahallesi, Sarı Kadın caddesindedir.Kapısının üzerinde dört satırlık kitabesi bulunmaktadır. |
Hacı İlyas Camii | |
Hacı Musa Camii | |
Kurşunlu Camii | |
Azize Teresa Latin Katolik Kilisesi | |
Samanpazarı Musevi Cemaati Sinagogu |
Hacı Bayram Türbesi | |
Karacabey Türbesi | |
Arslanhane Türbesi | |
Cenab-ı Ahmet Paşa Türbesi | |
Karyağdı Türbesi | 1577 - 1578 yıllarında Karyağdı Hatun adına inşa edilmiştir. İtfaiye Meydanında bulunmaktadır. |
Kesikbaş Türbesi | |
Yörük Dede Türbesi | |
Hüseyin Gazi Türbesi |
Taceddin Camii Haziresi | Taceddin Camisinin avlusunda yer almaktadır. |
Cenabı Ahmed Paşa Haziresi | Cenabı Ahmed Paşa Camisinin doğu tarfındaki avlusunda yer alır. |
Yalçınkaya Mahallesi'nde bulunmaktadır |
Çengel Han | Ankarada 1522-1523 tarihlerinde Mihrimah Sultan’ın eşi Damat Rüstem Paşa tarafından inşa ettirilmiş tarihi bir handır. Atpazarı mahallesi Kaleönü Depo sokakda bulunmaktadır. Şu anda binadaRahmi Koç Müzesi bulunmaktadır |
Taşhan | 1880'li yılların sonuna doğru Ankara'nın Ulus Meydanı'nda inşa edilmiş olan ve yıkıldıktan sonra yerine Sümerbank binasının yapıldığı bir binadır. |
Suluhan | 1685 yılında Şeyhülislam Cevvarzade Mehmet Emin Bey tarafından yaptırılmıştır. Posta caddesi üzerinde bulunmaktadır. |
Safran Han | 1512 yılında Hacı İbrahim Bin Hacı tarafından yaptırılmıştır. Atpazarı , Salman sokakta bulunmaktadır |
Çukurhan | |
Kurşunlu Han | Sadrazam Mahmut Paşa tarafından yaptırılmıştır. Şu anda binada Anadolu Medeniyetleri Müzesi yer almaktadır. |
Eyne Bey Hamamı | Ankara Gazi lisesi ile Denizciler Caddesi arasındadır. Sultan I. Murat'ın subaşılarından Eyne Bey tarafından 14. yüzyıllın sonu veya 15. yüzyıl başında yaptırılmıştır. |
Karacabey Hamamı | Talat Paşa Bulvarı üzerindedir. 1440 yılında Karaca Bey tarafından yaptırılmıştır. |
Şengül Hamamı | Anafartalar Caddesi üzerindedir. Kitabesi olmadığından yapım tarihi kesinleşmemiştir. İshak Paşa tarafından yaptırılmıştır. |
Hanifi Rum Çeşmesi | Kitabesine göre 1804 yılında yapılmıştır. Hacettepe Merkez Öğrenci yurdu arkası Zülüflü sokakta bulunmaktadır. |
Gicik Çeşmesi | 1901 yılında yapılmıştır. Ulucanlar Cadddesi Gicik Mescidi'nin önünde yer alır. |
Molla Büyük Çeşmesi | Kayabaşı Mahallesi Yasa Sokakta yer alır. Molla Büyük Mescidinin kuzeyindedir. Kitabesine göre 1804 yılında Sahire Hanım tarafından yaptırılmıştır. |
Korede Savaşan Türkler Anıtı | Ankara'da Kore Savaşı sırasında şehit olan Türk askerlerinin anısına yapılmış olan 1973 yılında açılan anıt. |
Zafer Anıtı | Ulus Meydanındadır.Avusturyalı Heykeltraş Krippel tarafından 1927 yılında yapılmıştır. 24 Kaım 1927 yılında TBMM Başkanı General Kazım Özalp tarafından açılmıştır. |
Etnoğrafya müzesi önü Atatürk Anıtı | İtalyan Heeykeltıraş Canonica tarafından 1927 yılında yapılmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yaptırılmıştır. 4 Kasım 1927 yılında Başbakan İsmet İnönü tarafından açılmıştır. |
Mimar Sinan Anıtı | Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi'nin önündedir. Türkiye Emlak Kredi Bankası tarafından Heykeltıraş Hüseyin Anka'ya yaptırılmıştır.Heykel'in yapılmasını Atatürk istemiş ve vasiyeti 1956 yılında yerine getirilmiştir. |
Mithat Paşa Anıtı | Ulus'ta Ziraat Bankası Genel Müdürlüğünün yanındadır. Ziraat Bankası tarafından İstanbul Güzel Sanatlar akademisi öğretim üyesi Heykeltıraş Hüseyin Anka'ya 1966 yılında yaptırılmıştır. |
Taşankara | Danimarkalı heykeltraş Jorgen Haugen Sorensen tarafından 1992 yılında yapılan ve Ankara , Çankaya ilçesi Sakarya caddesi yaya bölgesine konan heykel. |
Barış Heykeli | heykeltraş Burhan Alkar tarafından taş'tan yapılan 1979 yılında Ankara , Çankaya ilçesi Sakarya caddesi yaya bölgesine konan heykel. |
Hitit Güneş Kursu Anıtı | 1978 yılında heykeltraş Nusret Suman tarafından gerçekleştirilen ve Sıhhiye Meydanı'na konulan anıt. |
Anıtkabir | Türk Kurtuluş Savaşı'nın ve inkılaplarının önderi ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün, Ankara Anıttepe'de (eski adıyla Rasattepe) bulunan anıt mezarıdır.1973'den beri İsmet İnönü'nün kabri de Anıtkabir'dedir. |
Atatürk Orman Çiftliği | Atatürk'ün 1925 yılında, Ankara'da modern bir çiftlik kurulması için verdiği talimat ile kurulmuştur. |
Ankara Garı | 1937'de açılan Türkiye Cumhuriyeti Başkent'inin erken yıllarına ait en görkemli yapıtlardan birisidir.Günümüzde hâlen TCDD'nin Ankara ana istasyonu olarak kullanılmaktadır. |
Sümerbank Genel Müdürlük Binası | 1937 - 1938 yılları arasında Alman Mimar Martin Elsaesser tarafından yapılmıştır. |
Merkez Bankası Genel Müdürlük Binası | Avusturyalı mimar Clemens Holzmeister tarafından 1931-1933 yılları arasında Emlak Bankası olarak yapılan bina , Atatürk'ün istemiyle Merkez Bankası'na dönüştürüldü. Bina 1952 yılına kadar Anadolu Kulübü olarak da faaliyet gösterdi |
TEKEL Başmüdürlük Binası | İtalyan mimar G. Mongeri tarafından 1928 yılında yapılmıştır |
Ziraat Bankası Genel Müdürlük Binası | İtalyan mimar G. Mongeri tarafından 1926 - 1929 yılında yapılmıştır. Ankara'nın ilk resmi binasıdır. |
Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Binası | 1937 yılında Alman mimar Bruno Taut tarafından planı çizilen ve yapılan Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nin eğitim ve öğretim binasıdır. |
Ankara Opera Sahnesi | Bina ilk orjinalinde Türk mimar Şevki Balmumcu tarafından bir sergi merkezi olarak dizayn edildi. 1933 yılında açılan uluslararası yarışmada bu proje birinci seçilmişti. Yapı daha sonra Alman mimar Paul Bonatz tarafından bir opera sahnesine dönüştürüldü. Bu şekilde hizmet vermeye 2 Nisan 1948' de başladı. |
Hergele Meydanı | Ankara Ulus'ta bugünkü İtfaiye Meydanı'nın eski adı bit pazarı ya da ikinci el eşya pazarı olarakda bilinen Hergele Meydanı adını 19.asırda şehre dışardan gelenlerin ve şehir esnafının bir araya gelmesinden dolayı her gelen uğradığı yer anlamında Hergelen Meydanı adını almıştır. |
Kızılay Meydanı | Türkiye'nin başkenti Ankara'nın merkezidir. İsmini Kızılay kurumundan almıştır. |
Opera Meydanı | Meydan adını Opera binasından almaktadır. |
Tandoğan Meydanı | Şehrin eski valisi 1946 yılında intihar ederek ölen Nevzat Tandoğan'ın adının verildiği semttin tam ortasında bulunan meydan. |
Şili Meydanı | Türkiye ile Şili arasındaki dostluğu pekiştirmek adına yapılmıştır. Meydanda Şili'nin kurtarıcısı ve Şili Cumhuriyeti'nin kurucusu Bernardo O'Higgins'in anıtı bulunmaktadır. |
Ulus Meydanı | |
Hükümet meydanı |
Ankara'da cumhuriyetin ilk yıllarında inşa edilmiş ve daha sonra da oldukça geliştirilmiş açık alanlar ve parklara sahiptir.
Gençlik Parkı | Gençlik Parkılunapark, kayıkla gezilebilecek geniş bir havuz ve yeşil alanlara ev sahipliği yapar, |
Kurtuluş Parkı | Kurtuluş Parkı(buz pateni pisti de mevcuttur |
Altın Park | yeşil alanlar dışında fuar alanı ve binaları da bulunur), |
Göksu Parkı | Eryaman'da eski Susuz göleti üzerine kuruludur. |
Soğuksu Millî Parkı | 1959 yılında Millî Park olarak tesis edilmiştir. Ankara'ya yakın olması hem avantaj hem dezavantaj teşkil etmektedir. Kızılcahamam ilçesi sınırları içersinde bulunmaktadır ve Ankara merkezine 80 kilometre uzaklıktadır. |
Kore Parkı | Ankara'da Kore Savaşı sırasında şehit olan Türk askerlerinin anısına yapılmış olan 1973 yılında açılan anıtın bulunduğu park. |
Atatürk Orman Çiftliği | geniş imkanalara sahip bir rekreasyon ve çiftlik alanıdır. İçeriğinde hayvanat bahçesi, küçük kültür çiftlikleri , seralar, restoranlar, bir mandıra ve bira fabrikası bulunur. Burası ailece piknik yapmak, yürüyüş yapmak, bisiklete binmek ve aynı zamanda kaliteli yemekleri ve doğal güzelliği ile hoş bir mekandır. Çiftlikte ayrıca Atatürkün 1881 yılında Selanikde doğmuş olduğu evein bire bir kopyası da bulunur. Ziyaretçiler burada eski usul bira ve dondurma , taze süt ürünleri , kömür ateşinde köfte ve kebaplardan tadabilirler. |
Harikalar Diyarı | Avrupanın şehir limitleri içindeki en geniş parkı |
Mamak Mavi Göl | |
Botanik Bahçesi | |
Seğmenler Parkı | |
Anayasa Parkı | |
Kuğulu Park | Çin tarafından hediye edilmiş olan kuğularla ünlü |
Abdi İpekçi Parkı | |
Güven Park |
1975 ve 2002 yılları arasında Ankara Atatürk Bulvarı 227 numaralı binada hizmet veren Akün Sineması, bir dönem Ankara'nın en büyük sineması olma özelliği taşıyan ve Ankara'nın sembollerinden biri olarak kabul edilen, 911 koltuk kapasiteli sinema salonu oldu.
Ankara'da birçok devlet tiyatrosu sahnesi ve özel tiyatro grupları bulunmaktadır. Ayrıca her yıl Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali düzenlenmektedir.
Ankara beş klasik müzik orkestrasına ev sahipliği yapar:
Şehirde beş konser salonu bulunur:
Şehir gelenekselleşmiş birçok tiyatro, müzik ve sinema festivallerine ev sahipliği yapar:
Ankara'da 10 üniversite eğitim vermektedir.Bunlar;
Ankara Üniversitesi | http://www.ankara.edu.tr/ |
Atılım Üniversitesi | http://www.atuni.edu.tr/ |
Başkent Üniversitesi | http://www.baskent.edu.tr/ |
Bilkent Üniversitesi | http://www.bilkent.edu.tr/ |
Çankaya Üniversitesi | http://www.cankaya.edu.tr/ |
Gazi Üniversitesi | http://www.gazi.edu.tr/ |
Hacettepe Üniversitesi | http://www.hacettepe.edu.tr/ |
Orta Doğu Teknik Üniversitesi | http://www.metu.edu.tr/ |
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi | http://www.etu.edu.tr/ |
Ufuk Üniversitesi | http://www.ufuk.edu.tr/www/tr/ |
Şehirde Türkiye'ye paralel olarak en çok ilgi gören ve yapılan sporlar sırasıyla futbol ve basketboldur. Futbol tesislerinin yetersiz olmasının da etkisiyle herhangi bir önemli uluslararası futbol organizasyonuna ev sahipliği yapmamış olan şehirde 2001 yılında Avrupa Basketbol Şampiyonası düzenlenmiştir.
Ayrıca şehirde bulunan TED Ankara Koleji Türk Telekom Spor Kulübü sayesinde basketbolla özdeleşmiş bir şehirdir.
Deniz ve göllerden uzak olması nedeniyle su sporları hemen hemen hiç yapılmayan şehirde, coğrafi şartların da etkisiyle yapılan ve yaklaşık 27 yıldır yaşayan tek ekstrem spor kaykay sporudur.
Futbol dalında şehri Ankaragücü, Gençlerbirliği OFTAŞ, Ankaraspor ve Gençlerbirliği takımları Turkcell Süper Ligi'nde; Türk Telekomspor TFF 2. Lig'de; Keçiörengücü ve Etimesgut Şekerspor İddaa Lig B'de; Tarım Kredispor, Ankara Demirspor ve Bağlum Belediyespor ise 3.Lig'de temsil etmektedir. Şehirdeki en büyük stadyum yaklaşık 35.500 sporsevere ev sahipliği yapabilen Cebeci İnönü Stadıdır.Ardında kapasitesi bakımından şehrin 3. sıradaki ama tüm türbünleri koltuklu ve kapalı 19 Mayıs Stadyumu gelir.Stadyum şehir merkezinde Gençlik parkı'nın hemen yanıbaşındadır.
Basketbol dalında Türkiye Erkekler Basketbol Ligi'nde Türk Telekomspor ve CASA TED Kolejliler takımlarıyla temsil edilen başkent Türkiye Bayanlar Basketbol Ligi'nde Çankaya Üniversitesi takımıyla temsil edilmektedir.
Ankara Buz Pateni Sarayı ve Kurtuluş Parkında ise buz pateni pistleri mevcuttur ve amatör sporculara da hizmet vermekteidr.
Hentbol dalında Süper Lig Erkekler'de Çankaya Bld. ,İl Özel İdare , Polis Akd. ve Klj. , Milli Piyango , Ankara B.Bld. , Süper Lig Bayanlar'da Çankaya Bld. ,Milli Piyango , Ankara D.M.O. temsil etmektedir.
Ankaranın yabancı ziyaretçileri genellikle Çıkrıkçılar yokuşundaki eski dükkanları ziyaret etmekten hoşlanırlar. Burada eski moda kıyafetler, el dokuması halılar ve deri ürünleri cazip fiyatlarla bulunur. Bakırcılar Çarşısında ise, bakır ürünler dışında ziynet eşyaları, halılar, kostümler ve antikalar da bulunur. Kale girişine yakın olan üst kısımda , çeşitli baharatların bulunduğu dükkanlar , kuru yemişçiler, fındıkçılar ve diğer ürünler bulunur.
Modern alışveriş merkezleri ise daha çok Kızılay, ya da Tunalı Hilmi Caddesi üzerinde bulunur. Karum caddenin üst başında bulunur. Diğer bir merkez olan Atakule Çankaya'dadır. Kule şehri seyretmek için müthişdir ve tepesinde bir de döner restoran bulunur.
Ankaranın 1970 lerden itibaren batıya doğru genişlemesi ile Eskişehir yolu tarafında çeşitli uydu kentler ortaya çıkmaya başladı. Daha müreffeh kesimin yaşadığı bu bölgelerde de modern alışveriş merkezleri bir bir açılmaya başladı. Bilkent alışveriş merkezi ve Ümitköy Çayyolu tarafındaki merkezler daha çok bu semtlere hizmet verirken tüm şehre hitap eden Armada alışveriş merkezi de Eskişehir ve Konya yolunun kesiştiği bölgede inşaa edildi. Bu merkez pek çok uluslararası ödülün de sahibi oldu. Bölgenin en büyük alışveriş merkezi ise İstanbul ve Konya yolunu kesiştiği bölgede bulunan Ankamall'dır ve meşhur dünya markaları mağazalarına ev sahipliği yapar.
Ankara şehrinin 2008 tarihi itibarıyla 39 kardeş şehri bulunmaktadır.İzmir Caddesi’nin Gazi Mustafa Kemal Bulvarı’ndan girişindeki Üzerinde Türkçe, İngilizce ve kendi dillerinde olmak üzere, Ankara’nın kardeş kentlerinin adının yazılı olduğu anıt 2003 yılıda konduğundan 2003 yılı ve öncesi kardeş olan şehirler anıtta görülebilmektedir.
|